19 października 2019 roku odbyły się uroczystości jubileuszowe 65-lecia Biblioteki Publicznej w Zielonkach i 5-lecia Izby Regionalnej, która od 2014 roku działa w jej strukturach.
Rok 2019 jest rokiem wyjątkowych jubileuszy. Od 65 lat Biblioteka Publiczna w Zielonkach zapewnia mieszkańcom gminy Zielonki i okolic dostęp do literatury. Dziś bogaty i różnorodny księgozbiór dowodzi jak ważną rolę w życiu społeczno-kulturalnym odgrywa ta instytucja. Liczba czytelników biblioteki rośnie w zaskakującym tempie. A to właśnie ludzie, zarówno po jednej, jak i po drugiej stronie, tworzą to miejsce.
Świętowaliśmy także, dużo młodsze, bo dopiero 5. „urodziny” Izby Regionalnej. Mimo tak krótkiego czasu działalności Izba może poszczycić się szeroką gamą działań mających na celu zachowania dla potomnych dziedzictwa kulturalnego. Dzięki prężnej działalności z roku na rok rośnie liczba osób z dumą noszących strój krakowski, a Izba dzięki darczyńcom rośnie w siłę.
Odbywające się tego dnia wydarzenia jubileuszowe to ukłon w stronę osób, którzy z nami współpracują i kreują wizerunek jednostki. Program obchodów uświetnił m.in. występ ludowego zespołu Folklove, działającego przy Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji w Zielonkach, któremu przygrywała Kapela Jurajska pod kierownictwem Jana Regulskiego, występ chóru Bell Canto, scenki przedstawiające rys historyczny gminy Zielonki (z czasów probostwa ks. Piotra Kwiecińskiego, ks. Jana Michalika, 1914 rok – wybuch Wielkiej Wojny, odzyskania niepodległości, wydarzeń z lat 70. tj. okresu ks. kard. Karola Wojtyły w Krakowie), czy scena tradycyjnych oczepin opracowana przez panią Zofię Chacuś. Wszystko zostało przeplecione filmikami, które opracowała Kamila Krawczyk, przedstawiającymi dotychczasowe działania podejmowane przez Izbę. Wśród nich znalazł się fragment filmu nagranego podczas dożynek parafialnych 26 sierpnia 2019 roku, stare fotografie, czy filmowy memoriał poświęcony śp. Józefy Nowakowskiej.
Wśród przybyłych gości znaleźli się: Wójt Gminy Zielonki p. Bogusław Król, Radni Gminy Zielonki p. Marzena Gadzik-Wójcik, p. Aneta Szablowska, p. Zofia Kot, p. Agata Radosz-Kwasek, p. Lucyna Zielińska, p. Dariusz Dragosz, p. Tadeusz Łysek, p. Krzysztof Krzyworzeka, ks. Piotr Płaszcz, Dyrektorzy placówek oświatowych, Dyrektor Przedszkola w Zielonkach p. Kinga Dziedzic, Dyrektor SP w Korzkwi p. Regina Styn, Dyrektor GZEAS-u p. Anna Soblik, Dyrektor CKPiR p. Marek Płachta, Sołtys Sołectwa Zielonki p. Władysław Orzechowski, Dyrektor SP w Morawczynie p. Danuta Strzęp, Sołtys Sołectwa Morawczyna p. Piotr Łabuda.
Nie zabrakło oczywiście podziękowań i nagrodzenia Krzyżem Krakowskim z Zielonek „Patriae Minori” (z łac. małej ojczyźnie), zasłużonych dla kultury ludowej Zielonek, przede wszystkim w zakresie ochrony i upowszechniania dziedzictwa kultury materialnej i niematerialnej. Medal w formie Krzyża Krakowskiego „Patriae Minori” został zaczerpnięty z biżuterii krakowskiej pierwotnie wykonywanej przez żydowskich jubilerów z Kazimierza. Krzyże krakowskie były ozdobą noszoną do korali przez kobiety pochodzące z gminu krakowskiego, podkreślające ich zamożny statut ekonomiczny. Biżuteria krakowska sprzedawana była na wiejskich odpustach i jarmarkach. Zachowało się w zbiorach Izby Regionalnej kilka krzyży ozdobionych koralami. Zaprzestano jej wykonywania około 1893 r.
Medal został ustanowiony przez Dyrektora Samorządowej Instytucji Kultury Mariusza Zielińskiego dla uhonorowania osób i instytucji, które w sposób szczególny przyczyniły się do rozwoju i promocji zbiorów Izby Regionalnej oraz szeroko rozumianego folkloru, etnografii związanego z kulturą Krakowiaków Zachodnich. Do pierwszej kapituły odznaczenia „Patriae Minori” powołano osoby: Marzenę Gadzik-Wójcik, Anetę Szablowską, Kamilę Krawczyk, przewodniczył kapitule Mariusz Zieliński. Założono, że medal będzie nadawany nie częściej, niż co 5 lat, z okazji okrągłych jubileuszy działalności IR, a w skład kapituła od 2019 roku będą wchodziły osoby, które już zostały uhonorowane tym medalem. Krzyż krakowski może być nadawany również w nadzwyczajnych przypadkach poza okresem jubileuszowym na wniosek członków kapituły.
Z okazji jubileuszu 5-lecia Izby Regionalnej po raz pierwszy krzyże oraz imienne laudacje przyznano: Sołectwu Zielonki, pani Zofii Chacuś i ś.p. pani Józefie Nowakowskiej, który w imieniu zmarłej mamy odebrała Anna Nowakowska -Kaczmarczyk – matki chrzestne Izby oraz Janowi Bulakowi, doktorant UP JP II w Krakowie oraz Parafii Zielonki, która w późniejszym terminie odbierze medal.
Sołectwo od początku istnienia Izby Regionalnej w Zielonkach jest jej wiernym mecenasem, wspiera finansowo Izbę w procesie konserwacji darów muzealnych otrzymywanych od mieszkańców, jest współfinansującym wydarzenia promujące dziedzictwo kultury niematerialnej w Zielonkach poprzez zakup materiałów dla uczestników organizowanych przez Izbę warsztatów, spotkań obrzędowych, oraz nagród w konkursach.
Zaś Panie Zofia Chacuś i śp. Józefa Nowakowska to niezłomne orędowniczki Izby Regionalnej, od lat siewcy obrzędowości lokalnej. Kobiety, dla których strój krakowski stał się drugą skórą. Bez nich nie odbywały się dawniej zieleńskie zaślubiny. Jeśli nie druhnowały, czy nie pełniły doniosłej w obrzędzie wesela roli starościn, to na pewno nie przepuściły żadnym młodożeńcom podążającym w progi zieloneckiej świątyni, ośpiewując ich przy licznych na trasie bramach. Do historii Zielonek przeszły w ich wykonaniu dziady weselne i zapustne.
Jan Bulak mimo młodego wieku, dokonał wiele dla miejscowości, w której się wychował. Zielonki m.in jemu zawdzięczają podjętą w ubiegłym roku próbę ujęcia w ramy naukowego, napisanego przystępnym językiem, opracowania pt. "Wybrane zagadnienia z dziejów Zielonek i Bibic". Wydana książka jest pierwszym tomem szerszego projektu pn. "Biblioteka Historyczna Gminy Zielonki" zainicjowanego z okazji obchodów setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. Jej drugi tom, tym razem samodzielnie napisany przez tego młodego historyka, jest biografią charyzmatycznego kapłana Zielonek ks. Adama Zięby.
Dodatkowo nazwiska wszystkich ofiarodawców zostały wygrawerowane na pamiątkowych tabliczkach, które zostały oprawione i będą przechowywane w zbiorach Izby Regionalnej.
Za zasługi dla rozwoju czytelnictwa oraz zachowania i upowszechniania regionalnego dziedzictwa kulturowego Biblioteka Publiczna w Zielonkach oraz działająca w jej strukturach Izba Regionalna otrzymała dyplom Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr hab. Piotra Glińskiego.
Na tych dwóch świętach jednak nie poprzestaliśmy. Tego roku również Dyrektor Biblioteki Publicznej w Zielonkach p. Mariusz Zieliński obchodził 10-lecie objęcia funkcji kierowania zielonecką książnicą. Za zasługi dla zachowania dziedzictwa kulturowego gminy Zielonki, pielęgnowanie folkloru i zwyczajów rodzinnej wsi oraz gromadzenie licznych pamiątek historycznych dokumentujących życie Zielonek i okolic, opiekę nad zabytkowymi kapliczkami został odznaczony odznaką „Zasłużony dla kultury” nadaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Okazji do świętowania było wiele, ale życzymy sobie, abyśmy za kolejne 5 lat spotkali się w jeszcze większym gronie, podsumowując okrągłe już rocznice działań instytucji, które skupiają rzesze mieszkańców gminy Zielonki. Z tego miejsca pragniemy jeszcze raz serdecznie podziękować wszystkim osobom zaangażowanym w funkcjonowanie naszej instytucji, czytelnikom i przyjaciołom za to, że możemy świętować razem z Wami.
KS
